شنوایی سنجی اندیشه

انواع تخصص های شنوایی شناسی

تخصص شنوایی شناسی در سه زیرشاخه تشخیصی، توانبخشی و حفاظت و پیشگیری قرار می گیرد. که هر یک از آن ها عبارتند از:

شنوایی شناسی تشخیصی

در این شاخه، شنوایی شناس با استفاده از آزمون های رفتاری، فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک میزان شنوایی فرد را ارزیابی کرده و محل ضایعات شنوایی را مشخص می کند. در واقع همانطور که از اسمش پیداست با استفاده از آزمایشات و آزمون های شنوایی، مشکلات را تشخیص می دهد و به دو بخش برای کودکان و بزرگسالان تقسیم می شود. 

شنوایی شناسی توانبخشی

شنوایی سنجی توانبخشی خود به دو بخش توانبخشی شنوایی و توانبخشی تعادل تقسیم می شود. 
توانبخشی شنوایی شامل تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی، ارزیابی افرادی که می خواهند از پروتز کاشت حلزونی استفاده کنند، آموزش مهارت های ارتباطی برای افراد کم شنوا، کمک به سازگاری روانی افراد کم شنوا و خانواده هایشان، توانبخشی وزوز گوش و در نهایت توانبخشی کسانی که دچار اختلالات شنوایی شده اند، می باشد.
توانبخشی تعادل به کسانی که از سرگیجه و عدم تعادل رنج می برند، کمک می کند و با انجام برخی از مانور ها یا تمرینات خاص سعی می کند تا سرگیجه، اختلالات سیستم وستیبولار (سیستم تعادلی بدن)، مشکلات مخچه ای و سیستم عصبی مرکزی را بهبود بخشد.

شنوایی شناسی حفاظت و پیشگیری

این شاخه از شنوایی شناسی برای پیشگیری از آسیب های شنوایی است و یکی از مهمترین اقدامات برای این امر، انجام غربالگری شنوایی در سطوح مختلف در مهدکودک ها، مدارس، کارخانجات و مراکز نظامی می باشد.

انواع تست های شنوایی سنجی

اولین اقدام یک کارشناس شنوایی شناس، انجام آزمون های شنوایی برای تشخیص وضعیت سلامتی شنوایی افراد است. این آزمون ها نوع و میزان کم شنوایی را مشخص می کنند و در اتاقک های عایق صوت با هدفون های مخصوص انجام می شوند. برخی از این آزمون ها عبارتند از:

ادیومتری با تون خالص (Pure Tone Audiometry)

ادیومتری با تون خالص یکی از مهمترین آزمون های شنوایی است که برای اندازه گیری آستانه شنوایی در فرکانس های مختلف انجام می شود و در دو حالت سنجش شنوایی از راه هوایی و راه استخوانی امکان پذیر است. در راه هوایی از بیمار خواسته می شود به اتاقک عایق صدا رفته و هدفون را بر روی گوشش قرار دهد. سپس صداهای مختلفی از طریق هدفون به گوشش فرستاده می شود و بیمار به هنگام شنیدن صداها باید دکمه پاسخ را فشار دهد. در نهایت نتایج حاصل از آزمون برای هر گوش به صورت جداگانه در ادیوگرام یا نوار گوش ثبت می شود. اما گاهی اوقات به علت بسته شدن مجرای گوش، امکان استفاده از هدفون وجود ندارد و راه هوایی، نتایج قابل اعتمادی تولید نمی کند. بنابراین در چنین مواقعی از راه استخوانی استفاده می شود. به این شکل که یک وسیله ارتعاشگر توسط هدبند بر روی استخوان پشت گوش قرار می گیرد و صداهایی با فرکانس های مختلف باعث ایجاد ارتعاش های مکانیکی بر روی استخوان شده و سپس به گوش منتقل می شود. شنوایی سنجی تون خالص از راه استخوانی برای بررسی حساسیت گوش داخلی و عصب شنوایی به کار می رود و اگر مشکلی در گوش میانی یا خارجی وجود داشته باشد توسط این آزمون مشخص می شود.

شنوایی سنجی گفتاری (Speech Audiometry)

این آزمون مشابه آزمون ادیومتری با تون خالص است با این تفاوت که به جای صداهای مختلف از صدای صحبت کردن به صورت زنده یا ضبط شده استفاده می شود. آزمون گفتاری میزان درک و تمایز گفتار در افراد را مشخص می کند و برای تنظیم سمعک، تشخیص تومور عصب شنوایی، نوروپاتی شنوایی و بررسی مسیر شنوایی محیطی و مرکزی سیستم شنوایی استفاده می شود.

تمپانومتری (Tympanometry)

تمپانومتری به معنی بررسی واکنش های پرده گوش به صوت است و در این آزمون مقدار حرکت سیستم گوش میانی به وسیله فشار هوا در کانال گوش خارجی اندازه گیری می شود. در واقع برای انجام این تست، گوشی نرمی در گوش قرار می گیرد که با تغییر فشار و ایجاد صوت، به بررسی واکنش های گوش کمک کرده و نحوه حرکت پرده گوش را نشان می دهد.

غربالگری شنوایی نوزادان

اکثر نوزادانی که به دنیا می آیند، دارای شنوایی طبیعی هستند با این حال از هر 1000 کودک، 1 تا 3 کودک مشکل کم شنوایی دارند و از آنجایی که بدون انجام غربالگری شنوایی، امکان کشف مشکل شنوایی در ماه های اول تولد وجود ندارد، انجام آزمون غربالگری شنوایی برای نوزادان ضروری می باشد. به طور کلی دو نوع ارزیابی شنوایی برای غربالگری نوزادان وجود دارد که عبارتند از:

آزمون انتشار اتوآکوستیک (OAE)

این آزمون برای ارزیابی سلامت حلزون گوش داخلی در نوزادان انجام می شود. در این آزمون امواج صوتی که در گوش داخلی تولید شده و به کانال گوش خارجی پس فرستاده می شود را اندازه گیری می کنند. و قبولی در آن به منزله عملکرد طبیعی سیستم حلزونی و گوش میانی در کودک می باشد.

آزمون پاسخ ساقه‌ی مغز به صوت (ABR)

این آزمون عملکرد عصب شنوایی را مورد بررسی قرار می دهد و از آزمون قبلی کاملتر است. در این روش یک سری الکترود های سطحی به سر نوزاد می چسبانند و سپس از طریق هدفون، محرک هایی را به گوش نوزاد فرستاده و پاسخ دریافتی عصب و ساقه مغز که از طریق الکترود ها مشخص می شود را ثبت می کنند.

به طور کلی غربالگری نوزادان طی دو مرحله انجام می شود. مرحله اول شامل تست OAE است و در اولین روزهای تولد انجام می شود و مرحله دوم زمانی انجام می شود که کودک در مرحله اول رد شده باشد. مرحله دوم تست غربالگری معمولا 2 الی 8 هفته بعد از انجام مرحله اول می باشد و در طول مرحله دوم، مجددا تست OAE انجام شده و در صورت رد شدن، تست ABR نیز انجام می شود. در صورت رد مرحله دوم، قبل از رسیدن به 3 ماهگی مشاوره شنوایی سنجی و ارزیابی های تشخیصی دیگر برای کودک انجام شده و در نهایت قبل از سن 6 ماهگی مراحل درمان و توانبخشی برای کودکان کم شنوا شروع می شود.