😷استفاده از ماسک چگونه ارتباطات را تحت تأثیر قرار می دهد؟

در این مدت که به دلیل بیماری کرونا مجبور به استفاده از ماسک هستیم، تلاش برای برقراری ارتباط با دیگران از طریق ماسک می تواند چالش های بسیاری را بوجود بیاورد. از این رو در این مقاله درباره اثر مک‌گرک و نحوه تأثیرگذاری ماسک بر ارتباطات صحبت کرده و در جهت بهبود ارتباطات در این شرایط، راهکارهایی ارائه می دهیم.

هنگام صحبت با دیگران از طریق ماسک، آنچه را که می بینیم و می شنویم، در یک راستا نیست و ممکن است به سختی بتوانیم مکالمه را به همان روشی که بدون ماسک دنبال می کنیم، ادامه دهیم؛ حتی ممکن است در طول مکالمه، برخی موارد را به درستی نشنیده و دچار اشتباه شویم.
در واقع مغز ما ممکن است سعی کند ما را متقاعد کند تا چیزی را بشنویم که اصلا گفته نشده است. وقتی این اتفاق می افتد، پدیده ای به عنوان اثر مک‌گرک رخ داده است.

اثر مک‌گرک چیست؟

محققانی به نام هری مک گورک و جان مک دونالد برای اولین بار در سال 1976، این اثر را کشف کردند و آن را در مقاله ای با نام "لب‏های شنوا و صداهای بینا" منتشر کردند. این اثر ثابت می کند، چیزی که می بینیم همان چیزی است که می شنویم. در واقع زمانی که صدای یک فرد را می شنویم و حرکت لب های او را می بینیم، به طور صحیح می شنویم؛ اما اگر لب های فرد را دیده و به طور همزمان صداهای متفاوتی بشنویم، مغز ما ترجیح می دهد چیزی را که دیده بدون توجه به چیزی که شنیده، پردازش کند. بیایید با یک مثال این مفهوم را بهتر درک کنیم.

دو کلمه "باغ" و "باز" را در نظر بگیرید. اگر کسی به طور مداوم و آهسته کلمه باغ را لب بزند و فرد دیگری از پشت با صدای بلند، کلمه باز را ادا کند، بعد از چند بار تکرار انتظار داریم شخص بیننده، کلمه باز را که با صدای بلندی تکرار شده است بشنود در حالی که چنین نیست و طبق اثر مک‌گرک فرد مذکور کلمه باغ را می شنود. اما اگر همین آزمایش را بار دیگر تکرار کرده و شخص ببننده چشم هایش را ببندد، همان کلمه ای که با صدای بلند تکرار شده یعنی کلمه باز را خواهد شنید.
در واقع اثر مک‌گرک ثابت می کند، مغز ما می تواند چیزی را که شنیده ایم، نادیده گرفته و بیشتر بر نشانه های بصری اعتماد کند. و البته گاهی اوقات هم پیش می آید که مغز بر اساس دیده ها و شنیده ها دچار اشتباه می شود. برای مثال اگر شخصی بگوید "با با" و فرد دیگری کلمه "قا قا" را لب خوانی کند، شخص ناظر ممکن است کلمه "دا دا" را بشنود.

در حقیقت مغز ما سعی می کند آن چیزی را که فکر می کند می شنود با صدایی نزدیک به آنچه می بیند، حل کند و به همین دلیل چنین حالتی رخ می دهد. حالا مشکل جایی رخ می دهد که ما هنگام صحبت کردن با ماسک، حرکات لب طرف مقابل خود را نشنیده و این بین ممکن است مغزمان به اشتباه چیزی را بشنود که اصلا گفته نشده است.

چکونه ماسک ها بر ارتباطات تأثیر می گذارند؟

اثر مک‌گرک تأیید می کند که ما از هر دوی چشم ها و گوش هایمان، استفاده می کنیم تا آنچه را که مردم می گویند، به خوبی درک کنیم. اما زمانی که نمی توانیم دهان طرف مقابل خود را ببینیم، بخش مهمی از ارتباط را از دست داده ایم. از طرف دیگر پوشاندن صورت با ماسک ما را در درک بهتر احساسات و برقراری ارتباطات با مردم دچار مشکل می کند.

ماسک ها نشانه های کلامی و غیرکلامی را مختل می کنند

به طور کلی ارتباطات به نشانه های کلامی و غیرکلامی وابسته است اما ماسک در هر دوی این ها دخالت می کند. ماسک ها اغلب بخش بزرگی از چهره فرد را پوشش می دهند که لب خوانی یا پردازش نشانه های غیرکلامی را برای افراد دشوار می کنند. همچنین از آنجایی که روی دهان بسته می شود، ممکن است منجر به تکلم خفه شده و صحبت کردن را دشوار تر کند.

در شرایط عادی لب ها و دهان ما تأثیر بسیار زیادی در بیان حالات روحی ما دارند اما زمانی که دهان ما با ماسک پوشیده می شود، نشانه های بصری محدود شده و بیان احساسات سخت تر می شود. به ویژه برای افراد کم شنوا که اغلب به لب خوانی متکی هستند، برقراری ارتباط هنگامی که مخاطبشان از ماسک استفاده کرده است، مشکل تر می شود.

چگونه در زمان استفاده از ماسک ارتباطات خود را بهبود دهیم؟

اگرچه ما برای شنیدن و درک کردن دیگران به نشانه های بصری و صداها نیاز داریم، اما یادگیری نحوه برقراری ارتباط موثر با دیگران علی رغم اینکه ماسک زده ایم، اهمیت زیادی دارد.

استفاده از زبان بدن

یک راه عالی برای بهبود ارتباطات در زمان استفاده از ماسک، به کار بردن بخش های قابل مشاهده بدن و استفاده از زبان بدن می باشد. برای مثال چشم ها، ابروها، دست ها و ستون فقرات ما که وضعیت کلی بدن را کنترل می کند، به ما کمک می کنند تا از زبان بدن برای برقراری ارتباط با افراد دیگر استفاده کنیم.

برخی از این حرکات که در برقراری ارتباط بهتر به ما کمک می کنند، عبارتند از:

• ابرو: افرادی که کم شنوایی دارند اغلب از ابروهای شخص برای تفسیر صحبت استفاده می کنند. مثلا ما می توانیم برای نشان دادن تعجب ابروهای خود را بلند کرده یا برای نمایش عصبانیت به ابروهایمان حالت 7 شکل بدهیم. همچنین فشردن ابروها به یکدیگر و بالا بردن پیشانی نشاندهنده تسکین دادن یا نگرانی است و زمانی که ابروها به هم نزدیک شوند، بیانگر سردرگمی و تلاش برای درک بهتر موردی می باشد.
• دست ها: همه ما تا کنون با افرادی که در حین صحبت از دست هایشان زیاد استفاده می کنند، رو به رو شده ایم. در حقیقت دست ها نقش مهمی برای انتقال بهتر مفاهیم دارند. برای مثال حرکت سریع دست در حین صبحت نشاندهنده هیجان زده شدن، قرار دادن دست در جیب بیانگر بی میلی و عدم اعتماد و کوبیدن دست ها به هم به معنی تأکید روی کلمه آخر است.
• وضعیت بدن: نحوه ایستادن یا نشستن ما می تواند موارد زیادی درباره احساسمان بگوید. برای مثال خمیده ایستادن ممکن است نشاندهنده خستگی یا افسردگی باشد یا ایستادن با شانه های تیز به معنی حالت آماده باش و تنش در فرد باشد.

در نهایت برای داشتن ارتباط بهتر با دیگران در زمان استفاده از ماسک می توانیم درباره زبان بدن مطالعات بیشتری داشته و از آن استفاده کنیم.

سخن آخر

با اینکه استفاده از ماسک برای مقابله با بیماری همه گیر کرونا ضروری است، اما در ایجاد ارتباطات هم چالش هایی را بوجود می آورد. برای مقابله با این چالش ها می توانیم وقتی مشغول مکالمه با کسی هستیم از دریافت پیاممان توسط او اطمینان حاصل کنیم. همچنین می توانیم از نزدیکان خود سوال کنیم که تا چه حد متوجه صحبت های ما می شوند و چطور می توانیم منظور خودمان را بهتر به آن ها برسانیم.