آیا پزشکان مرد بهتر از پزشکان زن هستند؟

هنگام مراجعه به پزشک یکی از سوال هایی که ذهن را درگیر می کند این است که پزشک خانم بهتر است یا آقا؟ برخی معتقدند پزشکان آقا تسلط بیشتری دارند و برخی نیز باور دارند که پزشکان خانم، حوصله بیشتری دارند. البته که جنسیت ملاک بهتر بودن یا بدتر بودن نیست و هر پزشکی به دور از بحث جنسیت و با توجه به مهارت هایش سنجیده می شود، با این حال در ادامه می خواهیم با توجه به تحقیقات و بررسی های انجام شده، جواب این سوال را بررسی کنیم.

طبق اعلام انجمن دانشگاه های پزشکی آمریکا، سال 2017 اولین سالی بود که تعداد بیشتری از زنان نسبت به مردان در دانشکده های پزشکی آمریکا ثبت نام کردند. و این در حالیست که در سال 1965، فقط حدود 10 نفر از دانشجویان دانشکده پزشکی، زن بودند. و صد سال قبل از آن تنها تعداد کمی از مدارس پزشکی، زنان را می پذیرفتند. با وجود اینکه پیشرفت قابل توجهی در این زمینه مشاهده می شود، اما زنان همچنان در مسیر آموزش و کار به عنوان پزشک، با موانع و نابرابری های جنسیتی رو به رو هستند. به عنوان مثال، براساس یک آنالیز اخیر، پزشکان زن به طور متوسط ۲۶ درصد کم‌تر از همکاران مرد خود حقوق می‌گیرند. با این وجود، تحقیقات نشان می‌دهند که زنان همانند پزشکان مرد در تشخیص و درمان بیماری ها، عملکرد خوبی داشته و حتی با بیماران خود بهتر ارتباط برقرار می کنند.

بررسی نتایج بیماران پزشکان زن و مرد

با وجود موانعی که بسیاری از پزشکان زن با آن مواجه هستند، مطالعات نشان می‌دهند که پزشکان زن به نتایجی که به اندازه متوسط یا حتی بهتر از همکاران مرد خود می باشد، دست می‌یابند .
طی یک تحقیق که سال گذشته بر روی بیماران بالای 65 سال انجام شد، بیمارانی که توسط پزشکان زن تحت درمان قرار گرفته بودند، نسبت به بیمارانی که توسط پزشکان مرد تحت درمان قرار گرفته بودند، میزان مرگ و میر و بستری کمتری داشتند.
همچنین در یک تحقیق دیگر، نتایج عمل جراحی بیماران 18 ساله و بالاتر را در کانادا مورد بررسی قرار داده و دریافتند بیمارانی که توسط جراحان زن، جراحی شده بودند نسبت به بیمارانی که توسط جراحان مرد جراحی شده بودند، میزان مرگ و میر کمتری داشتند.
در واقع در این دو مطالعه، اختلاف میانگین مرگ و میر بین بیماران پزشکان زن و مرد اگرچه کم اما معنی دار بوده است.

علت تفاوت پزشکان زن و مرد

به گفته Tsugawa، Wallis و دیگر همکارانشان، اختلاف در میانگین پیامد ها بین پزشکان زن و مرد ممکن است نشان دهنده تفاوت در الگوهای عملکردیشان باشد. به عنوان مثال، مطالعات متعددی نشان داده اند كه پزشكان زن به احتمال زیاد از دستورالعمل های بالینی پیروی می كنند و مراقبت های پیشگیرانه بیشتری را نسبت به همکاران مرد خود ارائه می دهند. تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که پزشکان زن گرایش بیشتری به استفاده از ارتباطات بیمار محور دارند.
در برخی از مطالعات، ضبط صوتی ویزیت های پزشکی را بررسی کرده اند تا با توجه به جنسیت پزشکان، تفاوت های مکالمه آن ها را ارزیابی کنند. طبق یافته های آن ها، پزشکان زن نسبت به پزشکان مرد، ویزیت های طولانی تری انجام می دهند. آن ها تمایل دارند که برای جلب نظر بیماران و رسیدن به درک متقابل بیشتر، سوالات بیشتری از بیماران خود پرسیده و در مورد مباحث روانی مربوط به سبک زندگی، فعالیت های روزمره، روابط اجتماعی و راهکارهای مقابله با استرس، به بیماران خود مشاوره دهند.
پزشکان زن همچنین از نظر احساسی، پاسخگوتر هستند. برای مثال زمانی که بیماران نیاز به اطمینان خاطر و ابراز احساسات از سوی پزشک خود دارند، آن ها همدلی، نگرانی و اطمینان خاطر خود را ابراز کرده و حتی از کلمات و لحن بهتری برای همدردی و ایجاد حس بهتر در بیمار استفاده می کنند.
در واقع طبق مطالعات انجام شده، بیماران چه زن باشند چه مرد، در مواجه با پزشکان زن، بیشتر صحبت می کنند و این باعث می شود اطلاعات بیشتری درباره وضعیت پزشکی خود، سبک زندگی، نحوه مقابله و سازگاری و مشکلات مختلفی که ممکن است با داروها داشته باشند، در اختیار پزشک خود قرار بدهند. بدست آوردن این اطلاعات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و به نظر می رسد، پزشکان زن بیشتر از این موضوع بهره می برند.
از سوی دیگر معمولا پزشکان زن، همراهان بیمار را بیشتر درگیر کرده و در جریان روند درمانی قرار می دهند و این موضوع به خصوص در رابطه با افراد مسن تر که به همراهی اعضای خانواده نیاز دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
در نهایت با وجود اینکه این اختلافات از نظر آماری قابل توجه است اما به این معنی نیست که همه پزشکان زن از همه پزشکان مرد بهتر هستند و در مواقعی این موضوع کاملا برعکس می شود.

تبعیض جنسیتی و سایر چالش های پزشکان زن

در قرن نوزدهم، بسیاری از مخالفان آموزش پزشکی برای زنان اظهار داشتند كه زنان برای انجام كار پزشكان بیش از حد غیرمنطقی یا ظریف هستند. منتقدین همچنین گفتند که نقش پزشک با مسئولیت های زنان به عنوان همسران و مادران ناسازگار است. در حالی که هنجارهای جنسیتی شروع به تغییر کرده است، نگرش های تبعیض آمیز و توزیع نابرابر کار خانگی همچنان برای زنانی که به عنوان پزشک آموزش دیده و کار می کنند، چالش هایی را ایجاد می کند.

در مقایسه با مردان، پزشکان زن تمایل دارند ساعات بیشتری را صرف فرزندپروری و خانواده کنند و این باعث می شود سطوح بالاتری از تضاد را بین کار و تعهدات خانوادگی گزارش کنند. برای بسیاری از زنان در این زمینه، فشار برای تعادل کار و تعهدات خانوادگی ممکن است بر تخصص‌های آن‌ها، ساعاتی که کار می‌کنند و اینکه همکارانشان چگونه آن‌ها را درک می‌کنند ، تاثیر بگذارد.
طبق نتایج یک نظرسنجی از مادران پزشک، دو سوم گزارش کردند که تبعیض جنسیتی را تجربه کرده اند. و به طور کلی در مقایسه با مردان در پزشکی آکادمیک، زنان گزارش می دهند که با میزان بالاتری از تعصبات جنسیتی و آزار جنسی در این زمینه روبرو هستند.

در نهایت به عنوان سخن آخر می توان گفت که شایستگی پزشکان به چیزی فراتر از جنسیت آن ها بستگی دارد و نمی توان گفت صرفا زن یا مرد بودن آن ها باعث برتریشان می شود. یک پزشک خوب علاوه بر تخصص و مهارت کافی، سعی می کند یک ارتباط سازنده با بیمار خود برقرار کرده و در طول روند درمان، صبر، حوصله و اطمینان خاطر داشته باشد.