حلزون کوچک درونمان را بیشتر بشناسیم!
حلزون گوش در واقع بخشی از سیستم شنوایی است که در گوش داخلی قرار گرفته و به صورت یک ساختار تو در تو، 2.5 دور حول محور خود چرخیده است. حلزون گوش توسط دریچه ای به گوش میانی متصل می شود و وظیفه ی آن حفظ تعادل و شنوایی می باشد. در ادامه می خواهیم برخی نکات جالب درباره این حلزون کوچک و شگفت انگیز را بررسی کنیم.
1. حلزون گوش، صدا را به شنوایی تبدیل می کند.
امواج صوتی تقریباً همه جا هستند. اما با وجود اینکه مغز شما یک اندام واقعاً فوق‌العاده است، به تنهایی قادر به تشخیص امواج صوتی نیست. این وظیفه حلزون گوش است! حلزون گوش در قسمت داخلی گوش قرار گرفته و مستقیماً به مغز متصل می‌شود.
هنگامی که گوش ارتعاشات صوتی را جمع‌آوری می‌کند، آن‌ها را از قسمت‌های مختلف گوش به حلزون گوش ارسال می کند، درست مثل اینکه مایعی را با استفاده از قیف به سمتی هدایت کنیم. در حلزون گوش، این ارتعاشات صوتی به سیگنال‌های الکتریکی کوچکی تبدیل شده و مستقیماً به مغز منتقل می‌شوند. سپس، سلولهای عصبی مغز به کار گرفته می شوند و شما احساسی را درک می کنید که به آن شنوایی می گویند. و لازم به ذکر است که همه این مراحل آنی و خیلی سریع اتفاق می افتند.
2. حلزون گوش به اندازه یک نخود است.
احتمالا ضرب المثل "فلفل نبین چه ریزه، بشکن ببین چه تیزه" را شنیده اید؛ نمونه ی بارز این ضرب المثل، حلزون گوش است. در واقع حلزون گوش بسیار کوچک و به اندازه یک نخود است و از بیرون شبیه یک صدف کوچک حلزون مانند به نظر می رسد. و این در حالیست که داخل این اندام کوچک، ساختارهای بسیاری وجود دارند که با هم کار می کنند تا صدا را به شنوایی تبدیل کنند. همه این ساختار به شکل مارپیچ کنار هم قرار گرفته اند اما اگر یک حلزون حلقوی متوسط را از حالت مارپیچ خارج کنید، لوله ای به طول 31.5 میلی متر به دست می آید که در قسمت پایه چند میلی متر عرض دارد و هر چه به سمت بالاتر می رود، عرضش کاهش می یابد. و خیلی شگفت انگیز به نظر می رسد که در این فاصله کوچک، همه ی آن چیزی که برای تبدیل ارتعاشات صوتی به شنوایی نیاز است، وجود دارد.
3. به طور متوسط بیش از 20000 سلول عصبی در حلزون گوش وجود دارد.
حلزون گوش برخلاف اندازه کوچکش، ساختار ظریف و سلول های زیادی دارد. در واقع بیش از 20000 سلول شنوایی وجود دارد که مسئول دریافت امواج صوتی و تبدیل آن ها به شنوایی می باشند. به عکس بالا دقت کنید؛ قسمت های سبز رنگی که در عکس مشاهده می کنید فقط چند تا از این 20000 سلول هستند. برای اینکه مقیاس بهتری نسبت به این سلول ها داشته باشید، باید بدانید که هر یک از این سلول های سبز، کمتر از 20 میکرومتر، طول دارند. به طور کلی سلول های کوچک بالایی در پاسخ به امواج صوتی، ارتعاش داشته و در قسمت های سبز رنگ، این ارتعاشات به سیگنال های الکتریکی تبدیل می شوند. و در نهایت بخش های زرد رنگ موجود در تصویر، بخشی از عصب شنوایی بوده و مانند جاده های هستند که سیگنال های الکتریکی را مستقیما به مغز ارسال می کنند.
4. سلولهای عصبی مختلف باعث می شوند که صداهای مختلفی شنیده شود.
همه ی این 20000 سلول شنوایی در امتداد حلزون گوش و یا در حدود 31.5 میلی متری آن، پراکنده شده اند. اما اگر دو سلول موی متفاوت را که دور از هم هستند، تحریک کنید؛ دو صدای کاملا ً متفاوت می شنوید. و دلیل این اتفاق به نحوه تنظیم سلول ها شنوایی در امتداد غشای داخلی حلزون گوش مربوط می شود. در واقع این غشای داخلی از یک طرف کوتاه و محکم است و فقط به صداهایی با فرکانس بالا مانند صدای جیرجیر پرنده پاسخ می دهد و این در حالیست که طرف دیگر غشای داخلی که بلند تر و انعطاف پذیر تر است، به صداهایی با فرکانس پایین مانند صدای طبل، پاسخ می دهد.
5. مایع درون حلزون موج ایجاد می کند.
پرده گوش در حالت کلی تکان می خورد اما به وسیله هوا تکان نمی خورد. در عوض بخشی از حلزون گوش که سلول های شنوایی و پرده گوش را لمس می کند، از مایع خاصی به نام اندولنف (endolymph) پر شده است. و از آنجایی که این مایع از هوا سنگین تر است، با نیروی بیشتری حرکت می کند و سبب ارتعاش پرده گوش و سلول های شنوایی می شود. و تفاوت این دو درست مثل این است که شما یک نسیم ملایم تابستانی روی گونه خود احساس کنید یا در کنار ساحل، برخورد شدید امواج را به پایتان احساس کنید. در واقع مایع درون حلزون گوش، مانند همان امواج کنار ساحل عمل کرده و سبب ارتعاش پرده گوش می شود.
در نهایت می توان گفت حلزون گوش ساختار پیچیده ای دارد و در برخی مواقع برای افراد کم شنوا، به جای سمعک از پروتز کاشت حلزون استفاده می شود که دستگاه الکترونیکی کوچکی است که تا حدی شنوایی را به فرد بر می گرداند و بر خلاف سمعک که صدا ها را تقویت می کند، کاشت حلزون قسمت های آسیب دیده گوش را برای تحویل سیگنال های صوتی به عصب شنوایی، دور می زند.
