انواع میگرن چیست و به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟
میگرن چیست؟
میگرن یکی از مشکلات شایع مغز و اعصاب است و به شکل سردردهای مکرری که یک طرف سر را درگیر می‌کند، ظاهر می‌شود. سردردهای میگرنی از لحاظ شدت و تعداد دفعات تکرار در طول روز در بین بیماران مختلف، متفاوت است و گاهی‌اوقات به حدی شدید می‌شود که عملکرد فرد را مختل می‌کند. این بیماری به شدت بر روی کیفیت زندگی افراد مبتلا به آن تأثیر می‌گذارد و ممکن است از دوران کودکی شروع شود. با این حال به طور کلی زنان نسبت به مردان بیشتر دچار این بیماری می‌شوند.
میگرن چند نوع دارد؟
میگرن بسته به نوع درد و علائمی که به همراه دارد، انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
میگرن با اورا و بدون اورا
دو دسته اصلی میگرن با اورا (aura) و بدون اورا وجود دارد که اگر با اورا همراه باشد، میگرن کلاسیک و اگر بدون اورا باشد، میگرن معمولی نامیده می‌شود.
اورا نوعی اختلال حواس است که قبل از حمله میگرنی اتفاق می‌افتد و ممکن است به صورت دیدن جرقه‌های نورانی یا نقاط پر نور جلوی چشم ظاهر شود. برخی از افراد هم به مدت ۱۰ الی ۳۰ دقیقه بخشی از بینایی خود را از دست می‌دهند یا علائمی مانند احساس سوزن سوزن شدن دست و پا و لکنت زبان را تجربه می‌کنند. از بین هر ۴ نفری که دچار سردرد میگرنی هستند، ۱ نفر دچار اورا می‌شود. همچنین اورا معمولا کمی قبل از سردرد شروع شده و تا یک ساعت ادامه دارد.
میگرن مزمن
میگرن مزمن بیش از ۱۵ روز در ماه و به مدت ۳ ماه یا بیشتر فرد را درگیر می‌کند و گاهی‌اوقات با سردردهای تنشی همراه است. همچنین در برخی موارد آن را میگرن شدید هم می‌گویند.
میگرن همی‌پلژیک
همی‌پلژیک به معنای فلج در یک طرف بدن است و میگرن همی‌پلژیک با سردردهایی همراه است که باعث ضعف موقتی در یک طرف بدن می‌شود و از آنجایی که به علائم سکته مغزی شباهت دارد، معمولا با آن اشتباه گرفته می‌شود.
اگر سابقه ابتلا به این نوع میگرن در فامیل شخص بیمار وجود داشته باشد، به آن میگرن همی‌پلژیک فامیلیال (familial Hemiplegic Migraine) هم گفته می‌شود و در صورتی که سابقه فامیلی این بیماری وجود نداشته باشد، به آن همی پلژیک اسپورادیک یا تک‌گیر (Sporadic hemiplegic migraine) گفته می‌شود. این نوع بیماری معمولا به علت مشکلات ژنتیکی اتفاق می‌افتد و گاهی‌اوقات از دوران کودکی شروع می‌شود.
میگرن خاموش (میگرن بدون سردرد)
برخلاف میگرن معمولی، میگرن خاموش باعث ایجاد سردرد نمی‌شود اما با علائم دیگری مانند درد شکم، سرگیجه و حساسیت به نور و صدا همراه است. در حقیقت میگرن در بیشتر مواقع سه مرحله‌ی فاز اولیه، فاز اورا و فاز سردرد را به همراه دارد.
فاز اولیه که چند روز قبل یا چند ساعت قبل از سردرد اتفاق می‌افتد، با نشانه‌هایی مانند افسردگی، حالت تهوع، خستگی، اختلال خواب، سفتی عضلات و ... همراه است. و فاز اورا که تعداد افراد کمتری آن را تجربه می‌کنند همانطور که بالاتر توضیح دادیم با علائمی مانند بی‌حسی و سوزن سوزن شدن، از دست دادن موقت بینایی و اختلالات بصری همراه است. فاز نهایی میگرن، سردرد است که ممکن است ۴ الی ۷۲ ساعت طول بکشد اما برای کسانی که دچار میگرن خاموش می‌شوند، این مرحله به شکل دیگری بروز پیدا می‌کند و با نشانه‌هایی همراه است که عبارتند از:
- افسردگی و اضطراب
- سرگیجه
- ناتوانی در خوابیدن و اختلالات مربوط به خواب
- احساس درد و سفت شدن عضلات گردن
- حساسیت به نور، صدا و بو
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی بینی
میگرن شکمی
میگرن شکمی به جای سر بر روی شکم تأثیر می‌گذارد و باعث درد در ناحیه شکم می‌شود و گاهی‌اوقات با دیگر بیماری‌های شکم، اشتباه گرفته می‌شود. این نوع بیماری علائمی مانند حالت تهوع، دل‌درد، استفراغ و خصوصا درد دور ناف دارد و بیشتر کودکان را درگیر می‌کند؛ با این وجود بزرگسالان هم می‌توانند به میگرن شکمی دچار شوند.
میگرن قاعدگی
میگرن قاعدگی معمولا ۲ روز قبل از شروع قاعدگی خانم‌ها اتفاق می‌افتد و ۳ روز ادامه پیدا می‌کند. خانم‌هایی که دچار میگرن قاعدگی می‌شوند، ممکن است در بقیه روزهای ماه، انواع سردرد میگرنی را تجربه کنند. در حقیقت حدود ۶۰ درصد از زنان مبتلا به میگرن، میگرن قاعدگی را هم تجربه می‌کنند؛ به این شکل که قبل از قاعدگی میزان استروژن و پروژسترون، دو هورمون زنانه، در بدن آن‌ها کاهش یافته و این تغییر، سردردهای ضربان‌دار و شدیدی را ایجاد می‌کند.
میگرن چشمی
این نوع میگرن بسیار نادر است و اختلالات بصری یا از دست دادن بخشی از بینایی را به دنبال دارد. میگرن چشمی در بین افراد مختلف، متفاوت است اما به طورکلی با علائمی همراه است که عبارتند از:
- دیدن حالت ستاره‌ای، خطوط زیگ‌زاگ یا سایر الگوها
- دیدن یک نقطه کور یا درخشان در مرکز بینایی
- حساسیت به نور و صدا
- درد شدید که ممکن است در هر دو طرف سر احساس شود
- حالت تهوع و استفراغ
میگرن با چه علائمی همراه است؟
بسته به نوع میگرن ممکن است شخص علائم متفاوتی را تجربه کند که بالاتر توضیح دادیم. با این حال برخی از نشانه‌های رایج این بیماری عبارتند از:
- سردرد در یک طرف سر
- اختلالات بصری مثل دیدن اشکال مختلف یا نقاط درخشان
- بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست و پا
- اختلال در صحبت کردن
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس گیجی و سرگیجه
- ضعف و خستگی
میگرن به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟
علت دقیق میگرن ناشناخته است اما تصور می‌شود میگرن نتیجه فعالیت غیرعادی مغز است که به طور موقت بر روی سیگنال‌های عصبی و رگ‌های خونی مغز تأثیر می‌گذارد.
اینکه چه عواملی باعث این تغییر در مغز می‌شوند، مشخص نیست اما برخی موارد تحریک کننده‌ی میگرن هستند که عبارتند از:
تغییرات هورمونی
گاهی‌اوقات میگرن به دلیل تغییر در سطح هورمون‌ها اتفاق می‌افتد. برای مثال میگرن قاعدگی به علت تغییر سطح هورمون‌های زنانه بروز پیدا می‌کند و در بسیاری از خانم‌ها بعد از یائسگی، بهبود می‌یابد. البته این مسئله همیشگی نیست و در برخی موارد یائسگی ممکن است باعت بدتر شدن بیماری شود.
محرک‌های احساسی
محرک‌های احساسی هم عامل دیگری است که باعث بروز این نوع سردردها می‌شود. برخی از این محرک‌های احساسی عبارتند از:
- فشار
- اضطراب
- تنش
- شوکه شدن
- افسردگی
- هیجان
محرک‌های فیزیکی
از جمله محرک‌های فیزیکی این بیماری عبارتند از:
- خستگی
- خواب بی کیفیت
- کار شیفتی
- وضعیت بد بدن
- کشش گردن یا شانه
- قند خون پایین (افت قند خون)
- ورزش سنگین در صورتی که شخص به آن عادت نداشته باشد
محرک‌های غذایی
گاهی‌اوقات اشتباهاتی که در رژیم غذایی افراد وجود دارد سبب بروز این بیماری می‌شوند. برای مثال برخی از محرک‌های غذایی عبارتند از:
- بی‌نظمی یا تأخیر در وعده‌های غذایی
- کمبود آب بدن
- مصرف بیش‌ازحد محصولاتی که کافئین دارند مانند چای یا قهوه
- مصرف زیاد برخی از موادغذایی خاص مانند شکلات و مرکبات
محرک‌های محیطی
عوامل دیگری که ممکن است سبب بروز میگرن شوند در دسته محرک‌های محیطی قرار گرفته و عبارتند از:
- چراغ‌های روشن
- نگاه کردن به تلویزیون، کامپیوتر و گوشی موبایل
- سیگار کشیدن یا اتاق‌های دودی
- سروصدای بلند
- تغییرات آب‌و‌هوایی مانند تغییر در رطوبت یا هوای خیلی سرد
- بوهای شدید
سخن آخر
در نهایت باید گفت میگرن یک بیماری عصبی است که بر کیفیت زندگی شخص تأثیر می‌گذارد و گاهی‌اوقات آنچنان شدید می‌شود که شخص در انجام فعالیت‌های روزانه‌ی خود دچار مشکل می‌شود. دراز کشیدن در یک اتاق آرام و تاریک، ماساژ سر و قرار دادن یک پارچه سرد روی پیشانی یا پشت گردن، می‌تواند این درد را کمی تسکین دهد اما بهتر است در صورت افزایش شدت میگرن و تعداد دفعات تکرار آن، حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
