تأثیر فوق‌العاده‌ی حیوانات خانگی روی تقویت روحیه و سلامتی
فواید نگهداری از حیوانات خانگی
اکثر دارندگان حیوانات خانگی در مورد احساس خوبی که از داشتن حیوانات خانگی دارند، صحبت می‌کنند؛ با این حال بسیاری از ما از فواید مربوط به سلامت روحی و جسمی ناشی از نگهداری حیوانات خانگی و در آغوش گرفتن یک موجود کوچک و دوست‌داشتنی، بی اطلاع هستیم. به همین جهت اخیرا تحقیقات و مطالعاتی برای کشف علمی مزایای ارتباط انسان با حیوانات خانگی، آغاز شده‌اند.
حیوانات خانگی به گونه‌ای تکامل یافته‌اند که به شدت با رفتار و احساسات ما سازگار می شوند. به عنوان مثال سگ ها قادر به درک بسیاری از کلمات مورد استفاده‌ی ما هستند. آن‌ها حتی در تفسیر نوع صدا، لحن حرف زدن، زبان بدن و حرکات ما هم عملکرد خوبی دارند و به خوبی متوجه می‌شوند که چه زمانی ناراحت، خوشحال یا عصبانی هستیم.
احتمالا شما هم تاکنون کلیپ‌هایی از همدردی سگ‌ها با صاحبانشان را دیده‌اید و متوجه شده‌اید که این موجودات مهربان و دوست‌داشتنی چطور با نگاه کردن به چشم‌های ما متوجه احساساتمان می‌شوند. برخی از فواید نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ و گربه عبارتند از:
- کاهش استرس، اضطراب و افسردگی
- کمتر کردن احساس تنهایی در فرد
- تشویق کردن ما برای بازی و ورزش
- بهبود سلامت قلب و عروق
- افزایش ایمنی و فعالیت بیشتر در کودکان
- همنشینی ارزشمند برای بزرگتر‌های مسن
- احساس لذت واقعی و عشق بی قید و شرط
حیوانات خانگی چگونه بر سلامتی ما تأثیر می‌گذارند؟
با اینکه در قسمت بالا سگ و گربه را به عنوان حیوانات خانگی مثال زدیم، حیوان خانگی لزوما نباید سگ و گربه باشد. حتی گاهی اوقات داشتن یک ماهی کوچک به ما احساس خیلی خوبی می‌دهد؛ درواقع تماشای ماهی در آکواریوم می‌تواند به کاهش تنش عضلانی، کاهش ضربان قلب و ایجاد احساس آرامش کمک کند.
مطالعات نشان داده‌اند که:
- صاحبان حیوانات خانگی کمتر از کسانی که حیوانات خانگی ندارند، دچار افسردگی می‌شوند.
- افرادی که حیوانات خانگی دارند در مقایسه با افرادی که ندارند، فشارخون پایین‌تری دارند؛ حتی یک مطالعه نشان داده است که وقتی افراد مبتلا به فشارخون بالا، سگ‌هایی را از پناهگاه قبول کردند، فشارخون آن‌ها طی ۵ ماه به طور قابل‌توجهی کاهش یافت.
- بازی با سگ و گربه می‌تواند سطح سروتونین و دوپامین را که باعث آرامش می‌شود، افزایش دهد.
- میزان تری‌گلیسیرید و کلسترول (شاخص‌های بیماری قلبی) در صاحبان حیوانات خانگی نسبت به کسانی که حیوان خانگی ندارند، کمتر است.
- افراد بالای ۶۵ سالی که حیوانات خانگی دارند، ۳۰ درصد کمتر از کسانی که حیوان خانگی ندارند، به پزشک مراجعه می‌کنند.
یکی از دلایل این اثرات درمانی این است که حیوانات خانگی نیازِ اساسی انسان به لمس و نوازش را برآورده می‌کنند. حتی برخی از مجرمین در زندان پس از تعامل با حیوانات خانگی تغییرات طولانی‌مدتی در رفتار خود نشان می‌دهند، بسیاری از آن‌ها برای اولین بار محبتِ متقابل را تجربه می کنند.
نوازش، در آغوش کشیدن یا لمس یک حیوان دوست‌داشتنی می‌تواند در هنگام استرس یا اضطراب به سرعت ما را آرام کند. همراهی حیوانات خانگی همچنین می‌تواند احساس تنهایی را در ما تسکین دهد. به‌علاوه اکثر سگ‌ها محرک خوبی برای ورزش هستند و می‌توانند روحیه‌ی ما را به میزان قابل‌توجهی تقویت کرده و افسردگی را کاهش دهند.
حیوانات خانگی چگونه می توانند به ما برای داشتن سبک زندگی سالم‌تری کمک کنند؟
داشتن سبک زندگی سالم نقش مهمی در کاهش علائم افسردگی، استرس، اختلال دوقطبی و PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) دارد و مراقبت از حیوانات خانگی به ما کمک می‌کند تا تغییراتی در جهت داشتن سبک زندگی سالم‌تر داشته باشیم. برخی از این تغییرات عبارتند از:
افزایش ورزش
بردن سگ برای پیاده‌روی یا دویدن یک راه عالی برای انجام ورزش روزانه است و درواقع با یک تیر دو نشان می‌زنیم؛ هم سگ‌مان را برای پیاده‌روی بیرون برده‌ایم هم خودمان در طول روز فعالیت کرده‌ایم. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که صاحبان سگ به مراتب بیشتر از میزان موردنیاز در طول روز فعالیت دارند. به‌علاوه ورزش روزانه برای حیوان نیز بسیار مناسب است و بیشتر مشکلات رفتاری را در سگ‌ها ریشه‌کن می‌کند.
همراهی
انزوا و تنهایی می‌تواند علائم افسردگی را تحریک کند و این در حالیست که همراهی یک حیوان خانگی احساس تنهایی را به میزان زیادی کاهش می‌دهد. حتی گاهی‌اوقات توجه کردن به حیوان خانگی و انجام کارهای روزمره‌ی او مثل غذا دادن، تمیز کردن و ... می‌تواند ذهن ما را از مشکلات خودمان دور کند.
همچنین باتوجه به اینکه سبک زندگی امروزه نسبت به گذشته تغییر کرده‌است و افراد زیادی مجبورند به تنهایی زندگی کنند، نیاز به همراهی یک حیوان خانگی بیشتر احساس می‌شود. و همه‌ی ما تاکنون دیده‌ایم که بیشتر صاحبان سگ و گربه با حیوانات خود صحبت می‌کنند و زمانی که به خانه برمی‌گردند از دیدن سگ و گربه‌ی خود که کنار در منتظرشان بوده‌اند، احساس شادی می‌کنند.
دیدار با افراد جدید
حیوانات خانگی امکان دیدار با افراد جدید را فراهم کرده و یک گزینه‌ی عالی برای بهبود روابط‌اجتماعی صاحبانشان هستند. برای مثال صاحبان سگ‌ها اغلب در پیاده‌روی، پارک‌ها، فروشگاه‌های حیوانات خانگی، انجمن‌ها و حتی مراکز دامپزشکی، افراد جدیدی را ملاقات می‌کنند و با آن‌ها دوست می‌شوند. حتی گاهی‌اوقات برخی از افراد از دامپزشک سگ یا گربه‌اشان می‌خواهند که یک جفتِ خوب برای حیوانشان پیدا کرده و همین موضوع سبب دیدار و آشنایی با افراد جدید می‌شود.
کاهش اضطراب
از آنجایی که حیوانات در لحظه زندگی می‌کنند و نگران آنچه دیروز اتفاق افتاده یا آنچه فردا ممکن است اتفاق بیافتد نیستند، به ما کمک می‌کنند تا بیشتر در زمان حال زندگی کنیم و از همین لحظه‌ای که داریم، لذت ببریم. به همین جهت نگهداری از حیوانات، تأثیر فوق‌العاده‌ای در کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس برای افراد مضطرب دارد.
داشتن روتین و برنامه‌ی روزانه
بسیاری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ‌ها به برنامه‌ی منظمی برای تغذیه و ورزش خود نیاز دارند. به همین جهت داشتن یک برنامه‌ی روتین، حیوان را آرام و متعادل نگه می‌دارد و برای ما هم مفید است. اکثر ما گاهی‌اوقات به خاطر تغییرات خلق‌وخو و نداشتن حوصله از انجام برخی کارها مانند پیاده‌روی خودداری می‌کنیم. اما نگه داشتن حیوانات خانگی ما را مجبور می‌کند که سلامت حیوان خود در اولویت قرار داده و برنامه‌ی روزانه‌ی خود را بهم نزنیم.
حیوانات خانگی دیگر و فواید آن‌ها
حیوانات خانگی فقط به گربه‌ها و سگ‌ها محدود نمی‌شوند و موارد دیگری را هم شامل می‌شوند. برخی از آن‌ها عبارتند از:
خرگوش
خرگوش یک جایگزین عالی برای سگ و گربه است و انرژی و هوش فوق‌العاده‌ای دارد. خرگوش‌ها همچنین به فضای زیادی نیاز ندارند و برای کسانی که در آپارتمان زندگی می‌کنند، یک گزینه مناسب هستند. داشتن خرگوش می‌تواند به کاهش سطح هورمون استرس (کورتیزول) و افزایش سطح هورمون شادی (سروتونین) در مغز کمک کند. به‌علاوه نوازش یا در آغوش گرفتن یک موجود کوچک خزدار می‌تواند احساس خوبی در ما ایجاد کرده و فشارخون را کاهش دهد.
همستر
همستر حیوان کوچک و دوست‌داشتنی‌ای است که به خاطر شرایط نگهداری آسانش جایگزین مناسبی برای سگ و گربه است. به‌علاوه نگهداری از همستر نسبت به گربه یا سگ مقرون‌به‌صرفه‌تر است و هزینه‌های کمتری دارد. آن‌ها همچنین فضای زیادی را اشغال نمی‌کنند و به تعاملات اجتماعی زیادی احتیاج ندارند. بنابراین یک انتخاب عالی برای ساکنین آپارتمان و افرادی با مشغله‌ی کاری زیاد هستند.
پرنده‌ها
طول عمر پرندگان بسیار طولانی است؛ برخی از گونه‌های طوطی حتی می توانند بیشتر از انسان‌ها زنده بمانند و به همین دلیل نیازی به تجربه‌ی احساس غم و اندوه ناشی از از دست دادن حیوانات خانگی وجود ندارد. پرندگان همچنین تعاملات اجتماعی را تقویت می‌کنند و به خصوص برای افرادی که تنها زندگی می‌کنند یا سن بالایی دارند، بسیار مفید هستند. چنین افرادی می‌توانند ساعت‌ها با پرنده‌ی خود صحبت کرده یا ترفندهایی را به او آموزش دهند.
ماهی
تا به حال دقت کرده‌اید که در بسیاری از مطب‌های پزشکان و دندانپزشکان، کلینیک‌ها یا سایر مراکز درمانی، آکواریوم‌هایی با ماهی‌های رنگارنگ و زیبا وجود دارد؟ دلیل این کار به صورت علمی ثابت شده است که نگهداری و تماشای ماهی‌ها، باعث کاهش استرس و آرامش ضربان قلب می‌شود.
چطور یک حیوان خانگی عالی پیدا کنیم؟
هنگام تصمیم‌گیری برای داشتن یک حیوان خانگی، انتخاب حیوانی که با نیازها و سبک زندگی ما سازگار باشد، اهمیت زیادی دارد. برای این منظور در قدم اول باید با سایر اعضای خانواده‌ی خود در مورد خصوصیاتی که می‌خواهیم یک حیوان خانگی داشته باشد و خصوصیاتی که ترجیح می‌دهیم از آن‌ها خودداری کنیم، به توافق برسیم.
در ادامه برخی از موارد مهم که هنگام انتخاب یک حیوان خانگی باید به آن‌ها توجه کنیم را توضیح داده‌ایم.
کجا زندگی می‌کنیم؟ آپارتمان یا خانه ویلایی؟
هرکدام از حیوانات به میزانی فضا برای زندگی خود نیاز دارند؛ برای مثال گربه، خرگوش یا همستر برای زندگی در آپارتمان نسبت به سگ مناسب‌تر هستند.
سبک زندگی ما به چه شکل است؟
اگر شیوه‌ی زندگی ما به گونه‌ای است که بیشتر وقت خود در مدرسه، دانشگاه یا محل کار می‌گذرانیم و مدت زمان خیلی کمی را در خانه هستیم، بهتر است از حیواناتی مانند ماهی که به توجه مداوم نیازی ندارند، مراقبت کنیم.
با چه کسی زندگی می‌کنیم؟
اگر در خانه بچه‌ی کوچک داریم یا مادربزرگ پیرمان با ما زندگی می‌کند، نگهداری از حیواناتی مانند گربه و خرگوش نسبت به یک سگ بزرگ، گزینه‌ی امن‌تری هستند.
چقدر مسافرت می‌کنیم؟
اگر فردی هستیم که زمان زیادی را در سفر می‌گذراند، نگهداری از سگ و گربه باعث می‌شود حیوانات خانگی ما مدت زیادی در خانه تنها باقی بمانند؛ به همین جهت مراقبت از حیواناتی که به توجه زیادی نیاز ندارند مانند ماهی بهتر است.
چه مقدار ریزش مو را می‌توانیم تحمل کنیم؟
برخی از نژاد‌های سگ یا گربه ریزش مو دارند؛ اما خبر خوش این است که برخی از نژاد‌ها هم ریزش موی کمی دارند. بنابراین اگر این مسئله برای ما مهم است باید در ابتدا درباره میزان ریزش موی هر نژاد تحقیق کنیم.
سخن آخر
در نهایت باید یادمان باشد که به همان اندازه که ما به حیوانات خانگی وابسته می‌شویم، آن‌ها هم به ما وابسته شده و عادت می‌کنند. پس باید درباره‌ی شرایط خود و نوع حیوانی که می‌خواهیم نگهداری کنیم، صادق باشیم و درصورتی که در رابطه با نگهداری از سگ یا گربه، مردد هستیم، ابتدا از یک حیوان کوچک‌تر مانند ماهی شروع کنیم تا میزان توانایی و مسئولیت‌پذیری خود را بسنجیم.
