درمان تاخیر گفتاری مصباح کرج

درمان تاخیر گفتاری در کرج

تاخیر گفتاری یعنی:

• کودک دیرتر از سن طبیعی شروع به حرف زدن می‌کنه
• یا تعداد کلمات و جمله‌سازی‌اش کمتر از حد سنشه
• یا تلفظ و بیان کلماتش واضح و قابل درک نیست

گاهی تاخیر فقط در «زبان بیانی» (حرف زدن) دیده می‌شه،
و گاهی در «زبان دریافتی» (فهمیدن و دنبال کردن دستورها) هم اختلال هست.

🔍 علل تاخیر گفتار چیست؟

علت‌ها می‌تونن متفاوت باشن، از جمله:

نوع علت ها:

زیستی/عصبی آسیب مغزی، فلج مغزی، کم‌توانی ذهنی
محیطی کم‌تحریکی زبانی، استفاده زیاد از تلویزیون یا موبایل
حسی مشکلات شنوایی، اوتیسم، مشکلات پردازش شنیداری
ساختاری کوتاهی بند زبان، شکاف کام
رشدی تفاوت فردی در رشد گفتار (تا حدی طبیعی در برخی کودکان)

🎯 درمان تاخیر گفتاری چگونه انجام می‌شود؟

 ارزیابی دقیق

توسط متخصص گفتاردرمانی یا تیم توانبخشی (کاردرمانگر + روانشناس رشد):

• ارزیابی فهم و بیان کودک
• بررسی شنوایی، رشد حرکتی، شناختی و اجتماعی
• مشخص کردن اینکه تاخیر گفتاری ساده است یا بخشی از اختلال عمیق‌تر (مثل اوتیسم یا کم‌توانی ذهنی)

👩‍⚕️ نقش کاردرمانی در درمان تاخیر گفتار

هرچند درمان اصلی تاخیر گفتاری با گفتاردرمانگر انجام می‌شه، ولی کاردرمانی به‌شدت مکمل و تسهیل‌کننده‌ی درمانه، به‌ویژه وقتی:

• کودک مشکلات پردازش حسی–حرکتی داره
• تمرکز یا توجهش پایینه
• دچار اوتیسم، بیش‌فعالی، یا تأخیر رشدی کلی هست

کاردرمانی به شکل‌های زیر کمک می‌کنه:

🧠 1. تقویت توجه، تمرکز و درک شنیداری

• چون گفتار نیاز به گوش دادن فعال و توجه داره
• کاردرمانگر با بازی‌هایی خاص، توجه شنیداری و بصری کودک رو تقویت می‌کنه
• کودک یاد می‌گیره به صداها و صورت آدم‌ها دقت کنه، که مقدمهٔ یادگیری زبان گفتاریه

✋ 2. تنظیم حسی (Sensory Regulation)

خیلی از کودکانی که دیر حرف می‌زنن، دچار اختلال پردازش حسی هستن. مثلاً:

• به صدا حساس هستن یا برعکس، صدا رو درست نمی‌گیرن
• تماس چشمی کم دارن
• نیاز به تحریک‌های حرکتی زیاد دارن و بی‌قرارن

کاردرمانگر با تمرینات ادغام حسی–حرکتی کمک می‌کنه کودک آمادهٔ یادگیری زبان بشه.

👄 3. فعال‌سازی عضلات دهان و زبان (Oral-Motor Therapy)

گاهی کودک عضلات ضعیف دهانی داره که باعث می‌شه:

• نتونه درست لب‌ها، زبان یا فک رو کنترل کنه
• حروف رو اشتباه یا نامشخص تلفظ کنه

کاردرمانگر با تمرین‌هایی برای لب‌ها، زبان، فک، تنفس و بلع به بهبود وضعیت گفتاری کمک می‌کنه.

مثال:

• فوت کردن در نی یا حباب
• لیسیدن لب‌ها
• بازی با نی نوشیدنی
• کشش زبان به طرفین

🎯 4. یادگیری مهارت‌های پیش‌زبانی (Pre-Linguistic Skills)

قبل از اینکه کودک حرف بزنه، باید مهارت‌هایی یاد بگیره مثل:

• اشاره کردن
• تقلید حرکات
• دنبال کردن نگاه
• نوبت‌گیری در تعامل

کاردرمانگر این مهارت‌ها رو با بازی تقویت می‌کنه.

🧩 5. مشارکت والدین در تمرین‌ها

کاردرمانگر به والدین آموزش می‌ده:

• چطور در خانه، زبان را در بازی و روزمرگی وارد کنن
• چطور بدون فشار، کودک را به گفتار تشویق کنن
• چه کارهایی باعث بیشتر شدن گفتار می‌شه (و چه چیزهایی آسیب می‌زنه؛ مثلاً پُرگویی والدین یا دیدن زیاد تلویزیون)

🧒 تمرین‌های کاردرمانی برای تاخیر گفتار (مثال‌های ساده):

نوع تمرین هدف
فوت در نی یا بادکنک تقویت عضلات دهانی و تنفس
بازی با آیینه تقویت تقلید حرکات دهان
اشاره به اشیاء و گفتن نامشان تحریک گفتار از طریق دیدن و شنیدن
بازی نوبتی با اسباب‌بازی افزایش تعامل و برقراری ارتباط
بازی تقلیدی با صداهای حیوانات یا اشیاء آغاز بیان واژه‌ها

⏳ روند درمان چقدر طول می‌کشه؟

• بستگی به شدت تاخیر، سن کودک، مشارکت والدین و علت زمینه‌ای داره
• معمولاً ۲ تا ۳ جلسه در هفته (ترکیبی از کاردرمانی و گفتاردرمانی)
• پیشرفت ممکنه تدریجی اما پایدار باشه

✅ نشانه‌های پیشرفت درمانی:

• افزایش توجه و تماس چشمی
• استفاده از صدا، اشاره، تقلید
• آغاز بیان کلمات تک‌هجایی یا عباراتی ساده
• فهم بهتر جملات
• افزایش تعامل با محیط و دیگران